Apteczka

Zdrowie to podstawa. Bez niego ciężko przezwyciężyć trudy dnia powszedniego, o sytuacji kryzysowej już nie wspominając. Gdy wydarzy się coś nieprzewidywalnego, również powinniśmy o nie zadbać. Apteki i lekarze mogą być nieosiągalni – trzeba liczyć na siebie. Istotą jest świadomość potrzeb i umiejętność reakcji oraz, oczywiście, odpowiednie środki lecznicze. Z tego powodu powinniśmy zawczasu przygotować porządnie domową apteczkę, jak również dysponować jej wersją mobilno-podróżną.

Nie ma jednak uniwersalnej apteczki na wszystko – zawartość jest z reguły pewnym kompromisem pomiędzy potrzebami a możliwościami magazynowania. Na to najlepiej nałożyć zdobyte doświadczenie i nieco rozsądku.

Należy też bezwzględnie pamiętać, że brak odpowiedniej wiedzy osoby podającej leki może nie tylko nie pomóc, ale i pogłębić problemy zdrowotne chorego. Dlatego też w apteczce (zarówno domowej, jak i podróżnej) powinniśmy mieć jedynie te leki, z którymi wszyscy domownicy lub przynajmniej ich większość są zaznajomieni pod kątem kierunków i efektów działania.(1)

Apteczka domowa

Apteczka domowa z zasady pomieści więcej niż jej wersja samochodowa lub turystyczna. Choć zazwyczaj jej nie przenosimy, spróbujmy jednak tak ją ulokować, aby to było możliwe. Jeśli wisi na ścianie, postarajmy się, aby wisiała na hakach – tak, żeby można ją było w każdej chwili chwycić i zabrać ze sobą. Dbajmy, rzecz jasna, aby nie była dostępna dla małych dzieci. Ponadto, dobrze ją oznaczmy, aby nawet osoby nie zamieszkujące u nas, mogły ją bez problemu zlokalizować. Na jej wierzchu warto umieścić instrukcję udzielania pierwszej pomocy. Zwróćmy szczególną uwagę na daty ważności leków – przeterminowane z pewnością na niewiele się zdadzą a użycie niektórych leków po dacie ich ważności może być niekiedy niebezpieczne dla zdrowia. Podobnie, jak skorzystanie z leków nieodpowiednich dla nas – dlatego też etykieta i opis działania leku zawsze powinny być czytelne. Leki przeterminowane najlepiej oddać do apteki, skąd powinny trafić do utylizacji.

Przed skompletowaniem zawartości, koniecznie weźmy pod uwagę znane nam potrzeby domowników. W momencie zaistnienia problemów ze zdobyciem niezbędnych leków w aptece, tego typu leki, o ile jest to tylko możliwe, powinniśmy mieć w zapasie. Dobrym pomysłem jest naklejenie imion osób, zażywających specjalistyczne leki, na ich opakowaniach. To znacznie ułatwi ich identyfikację. Prócz specyficznych leków, dedykowanych najbliższym, powinniśmy zadbać o środki opatrunkowe i leki stosowane w różnych typowych, jak i rzadszych dolegliwościach. Można się wspomóc rozmową z farmaceutą i lekarzem oraz własnym doświadczeniem – jeśli jakieś leki dostępne bez recepty dotychczas nam pomagały, wykorzystajmy je w naszej apteczce. W przypadku tych wydawanych z przepisu lekarza, lepiej zachować czujność lub w ogóle ich nie stosować w późniejszych chorobach – choć powikłania są podobne, ich przyczyna może być zupełnie inna i możemy jedynie sobie zaszkodzić.

Dobrą bazą do stworzenia apteczki mogą być gotowe pakiety, przygotowywane zgodnie z obowiązującymi normami – np. dla zakładów (norma DIN 13157), do samochodu (norma DIN 13164) lub dostosowane do odpowiednich wielkości apteczek (TA12, AP20 itp.). Zakup wkładu zgodnego z normami zapewni przynajmniej pewne minimum, jakim powinniśmy dysponować, aby udzielić podstawowej pomocy medycznej poszkodowanym. Należy jednak pamiętać, że tego typu apteczki nie zawierają leków.

Wyposażenie spełniające normę DIN 13157 (2):

• opatrunek indywidualny G 1 (2 szt.),
• opakowanie plastrów 10x6cm (8 szt.) (1op.),
• plaster 500×2,5cm (1 szt.),
• opaska elastyczna 6cm (3 szt.),
• opaska elastyczna 8cm (3 szt.),
• chusta opatrunkowa 40x60cm (1szt.),
• chusta opatrunkowa 60x80cm (1szt.),
• kompres 10x10cm (3 szt.),
• opatrunek indywidualny M (3 szt),
• chusta trójkątna (1 szt.),
• nożyce 19cm (1szt.),
• rękawice latex (4 szt.),
• koc ratunkowy (1 szt.),
• plastry -10szt. (1op.),
• plastry 19x72mm (10 szt.),
• plastry na palec (5 szt.),
• worek foliowy (2 szt),
• chusta z flizeliny na twarz (10szt.),
• kompres na oko (2 szt.),
• opaska siatkowa (1szt.),
• instrukcja udzielania pierwszej pomocy.

Opisany powyżej pakiet warto uzupełnić o podręczne leki domowe (3):

• woda utleniona do przemywania ran świeżych lub ropiejących,
• altacet – do przygotowywania kompresów na stłuczenia, krwiaki, zwichnięcia etc.,
• spirytus salicylowy do nacierania miejsc w celu ich rozgrzania,
• chlorchinaldin do dezynfekcji jamy ustnej przy bólach gardła,
• węgiel leczniczy, który wspomoże w dolegliwościach żołądkowych,
• krople nasercowe,
• syrop wykrztuśny,
• kwas acetylosalicylowy (Polopiryna, Polopiryna S) przy gorączkach, grypie, przeziębieniach,
• Amidopyrin – do jednorazowego, wyjątkowego podania w stanach wysokiej gorączki,
• leki przeciwprzeziębieniowe i przeciwgrypowe – Analgin, Polopiryna, Isochin, Asprocol lub Calcipiryna,
• leki przeciwbólowe:
  • przy bólach głowy – Pyralginum, Cofedon, Polomigran,
  • przy bólach zęba – Pyralginum, Veramid, Cofedon lub Analgan,
  • przy bólach kurczowych żołądka lub jelit – Vegantin, NO-SPA,
  • przy bólach kurczowych pęcherza i dróg moczowych – Vegantin, Vegantalgin,
  • przy bólach miesiączkowych – Pyralginum, Pabialgin, Cofedon,
• leki uspokajające – Neospasmina (płyn) lub Mentowal (krople),
• krem albo maść Dermazin – do osłony lub leczenia oparzonych powierzchni skóry, a także otarć, nadżerek, powierzchniowych owrzodzeń etc.

Ponadto, przydać się mogą plastry wodoodporne, zestawy do szycia oraz plastry zastępujące szwy. Szczególnie w miesiącach wiosennych i letnich mogą się przydać środki łagodzące swędzenie lub ból związane z użądleniem przez owada. W całym zestawie zdecydowanie wymagany jest też termometr.

Na apteczkę możemy wykorzystać jedną z szafek, bądź skrzynek albo zakupić gotową blaszaną, ewentualnie plastikową szafkę.

Apteczka turystyczna/podróżna

Wiadomym jest, że w podróż nie zabierzemy całej walizki leków. Nie starczy na to zwyczajnie miejsca a i sama waga nie jest bez znaczenia. Ponadto, wyznacznikiem wyposażenia powinny być potencjalne zagrożenia, z jakimi możemy mieć do czynienia w miejscu, do którego się udajemy. Inne leki będą potrzebne w dżungli, inne w górach a inne w warunkach syberyjskich.

Moje dotychczasowe doświadczenia z lekami w odległych krajach nie są nad wyraz bogate, stąd też przywołam część z bogatego wpisu na blogu Tomka Michniewicza – polskiego, dość młodego podróżnika, w którego książkach zaczytuję się od kilku lat.

Po pierwsze nie należy bagatelizować wartości apteczki – im lepiej wyposażona ona będzie, tym większa szansa na pozytywne ukończenie wyprawy/podróży w razie w razie problemów. Prócz kilku podstawowych elementów, o których zazwyczaj pamiętamy lub są w gotowych apteczkach (chusta trójkątna, agrafki, bandaże, folia NRC), Tomek kładzie nacisk na środki odkażające w różnych postaciach (gaziki alkoholowe, odkażacze do rąk, jaki i ran – m.in. Octenisept) oraz na opatrunki różnego przeznaczenia. Do tego dochodzi sprawdzony zestaw leków – a w nim m.in. Paracetamol, Nifuroksazyd, Antotalgin, Altacet, Loperamid oraz leki uzależnione od kilku warunków – Aspiryna (w podróżach ze starszymi osobami, pomocna w problemach sercowych), Adrenalina (w dżungli, na pustyni), silne środki przeciwbólowe, środki chłodzące lub rozgrzewające etc.

Wszystkiego, rzecz jasna nie wymieniłem, więc odsyłam do źródła: http://michniewicz.blog.onet.pl/archives/153

Na apteczkę podróżną możemy przeznaczyć mały plecak lub zamykaną torbę, pamiętając o jej oznaczeniu. W sklepach turystycznych bez problemu znajdziemy też gotowe apteczki, wyposażone w dodatkowe systemy zamocowań. Dobrą alternatywą są torby z systemem Molle (Modular Lightweight Load-bearing Equipment – modułowy system przenoszenia oporządzenia osobistego dla wojsk USA), który umożliwia mocowanie różnych elementów do munduru/plecaka/wyposażenia, jeśli tyko całość jest oparta na wspomnianym systemie. Istotnym aspektem jest możliwie duża liczba przegródek, aby środki medyczne były odpowiednio poukładane i łatwo dostępne.

Sprawdzanie zawartości apteczki

Niezależnie od tego, o jakiej apteczce mówimy, na wstępie powinniśmy wyznaczyć jedną osobę, która będzie odpowiedzialna za jej wyposażenie. Jej zadaniem będzie uzupełnianie braków oraz usuwanie przeterminowanych leków. Prosta weryfikacja np. tabelki z datami oraz wyposażeniem pomoże uniknąć zdziwienia w momencie, gdy środki lecznicze będą nagle potrzebne.

(1) K. Janicki: Podręczne leki domowe. w:K. Janicki (red.), Domowy poradnik medyczny, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1988, s. 624.
(2) J. Pióro, Pierwsza pomoc w zakładzie pracy, http://kadry.infor.pl/wiadomosci/537696,Pierwsza-pomoc-w-zakladzie-pracy.html, (10.12.2015).
(3) K. Janicki: Podręczne…, op. cit., w: K. Janicki (red.), Domowy... , op. cit., s. 624.