Łączność radiowa
W sytuacji kryzysowej łączność GSM może zostać istotnie ograniczona lub całkowicie zablokowana. Wyobrażam sobie także sytuację, w której Internet przestaje funkcjonować. Jak w takim razie wymieniać się informacjami? Skąd pozyskać wiedzę o tym, co się dzieje wokół? Z pewnością należy sięgnąć po sprawdzone rozwiązania, działające od co najmniej kilkudziesięciu lat – odbiorniki radiowe, krótkofalówki, radio CB.
Stacje radiowe
W trakcie kataklizmów, wojen, w sytuacjach niestandardowych, wszelkimi istotnymi informacjami, oprócz służb mundurowych, organów państwa, specjalnie powołanych sztabów, dysponują także stacje radiowe. Z tego powodu tak ważne jest posiadanie w domu sprawnego odbiornika radiowego. Warto zaopatrzyć się w taki, który można uruchomić mimo braku prądu w sieciach energetycznych. Najwygodniejsze będzie oczywiście radio na baterie, ale w dłuższym okresie bezpieczniejsze może okazać się radio wyposażone w dynamo, dzięki któremu możemy ładować akumulator w odbiorniku. Dobrze jest zawczasu zapisać sobie najważniejsze częstotliwości, na których nadawane są poszczególne programy radiowe.
Program 1 Polskiego Radia można odbierać na terenie Polski i w krajach sąsiadujących na falach długich (LW) na częstotliwości 225 kHz.
Ponadto, wszystkie programy Polskiego Radia mogą być odbierane na terenie kraju na falach ultrakrótkich (UKF-FM). Częstotliwości nadawania są uzależnione od rejonu Polski:
- jedynka – mapka z częstotliwością
- dwójka – mapka z częstotliwością
- trójka – mapka z częstotliwością
- czwórka – mapka z częstotliwością
Niektóre informacje będą zapewne nadawane w lokalnych stacjach radiowych, więc warto zanotować sobie częstotliwości stacji radiowych w najbliższych miejscowościach – znakomitą większość odnajdziecie w serwisie radio.nadaje.com.
Radio CB
Wielu kierowców korzysta w podróży z radia CB, które umożliwia zarówno odbieranie, jak i nadawanie informacji drogą radiową. Im większa popularność CB, tym większa szansa na pozyskanie oczekiwanej przez nas informacji. Większość urządzeń zamontowanych w pojazdach jest zasilanych z 12V instalacji, więc – w przypadku braku prądu w gniazdku – możemy skorzystać z akumulatora samochodowego. Warto także dysponować takim akumulatorem w piwnicy lub garażu, dbając o jego naładowanie i dobry stan ogólny (np. odpowiednia ilość elektrolitu, czyste klemy). Może on nas uratować, gdy podstawowy akumulator w aucie zawiedzie lub zasilić szereg urządzeń elektronicznych, które z jakichś przyczyn chcielibyśmy uruchomić podczas kryzysu.
Jeśli samochodową antenę mamy zamontowaną na stałe, można zabezpieczyć się w dodatkową, dostrojoną do posiadanego przez nas zestawu, albo – jak część fanów CB radia – zakupić CB radio stacjonarne i zamontować antenę gdzieś na dachu, pamiętając oczywiście o obowiązujących przepisach.
Wśród kanałów, które trzeba zanotować, odnajdziemy:
- 9 – kanał ratunkowy, służący do wzywania pomocy, w żadnym wypadku nie prowadzi się na tym kanale prywatnych rozmów.
- 16 – kanał coraz częściej używany w terenie (z uwagi na odniesienie do napędu 4×4)
- 19 – kanał drogowy, bodaj najbardziej popularny kanał CB
- 28 – często kanał wywoławczy (zwany bazowym)
- 29 – w przypadku stolicy – topografia miasta, kanał na którym Chińczyk Mokotów pomaga w podróżowaniu po Warszawie.
Jeśli nie korzystaliście dotychczas z CB radia, być może to już dobry czas na zakup tego urządzenia. Mimo natłoku zbędnych informacji i wyczuwalnego czasami braku kultury wśród rozmówców, mobilki niejednokrotnie wskażą dobry kierunek, zdarzy się też, że pomogą w przypadku kłopotów technicznych. W długich trasach jest też z kim porozmawiać. Stacjonarne CB również ma swoich zwolenników. Podczas zakupu, najistotniejszą cechą w przypadku preperingu będzie z pewnością prostota i dobra jakość samego urządzenia, aby mnogość funkcji w nagłych przypadkach nie przerosła korzystających, zaś sam sprzęt nie zawiódł. My korzystamy z prostego i taniego radia Alan 199-A, produkowanego przez Midlanda oraz ze starszego, równie prostego , porządnie zbudowanego Unidena Pro 520XL. Na rynku jest jednak wielu innych producentów, pośród których można wybrać sensowny sprzęt.
Mnóstwo cennych informacji na temat CB radia odnajdziecie na forum www.cbradio.pl, zaś podstawy CB na stronie http://radioamator.elektroda.eu/poradycb.html.
Krótkofalarstwo
Jak pokazuje życie, krótkofalowcy, to nie tylko hobbyści amatorzy, zamknięci w swym radiowym świecie, lecz nierzadko mocno zaangażowani wolontariusze, wspierający służby mundurowe i instytucje w wielu ogólnopolskich akcjach podczas klęsk, jak choćby niedawne powodzie i podtopienia.
Kiedy pozostałe środki łączności zawiodą, radiostacje szeroko wykorzystywane przez licencjonowanych krótkofalowców lub służby państwa, mogą okazać się niezastąpione. Zasięg, pozwalający na komunikację międzykontynentalną, a nawet kosmiczną (sic!), w połączeniu z emisją cyfrową wydają się być nie do przecenienia – zarówno w trudnych czasach, jak w codziennym życiu.
Każdy, kto zdobył licencję krótkofalarską i uzyskał własny znak wywoławczy i zaopatrzył się w odpowiedni sprzęt, może przyłączyć się do fanów nadawania i nasłuchiwania w eterze, pamiętając, że w każdym momencie może odebrać wiadomość ratunkową lub kryzysową. Wówczas, zachowując spokój, należy pamiętać o kilku zasadach (1):
- wiadomość tego typu winna być poprzedzona odpowiednimi słowami („łączność ratunkowa / kryzysowa”)
- na częstotliwości, która stała się „ratunkowa” należy przerwać rozmowy
- jeśli nie jesteśmy pewni, że możemy w jakiś sposób pomóc, nie powinniśmy rozpoczynać nadawania
- gdy nie uzyskamy potwierdzenia, że nie jesteśmy potrzebni, nie przerywajmy nasłuchu
- wiadomości odebrane winno się notować z uwzględnieniem czterech pytań:
- Gdzie to się stało, co to za miejsce?
- Co się stało, kto ucierpiał?
- Kiedy to się stało, ile czasu upłynęło?
- Kto i jaka pomoc są potrzebne?
Nadawanie, zwłaszcza w czasie zdarzenia kryzysowego, również ma swoje zasady. Warto w tym przypadku skorzystać z procedur IARU (International Amateur Radio Union – Międzynarodowa Unia Radioamatorska). Procedurę łączności kryzysowej IARU, jak i formularz komunikatu IARU można pobrać ze stron specjalistycznej grupy Polskiego Związku Krótkofalowców, zajmującej się tematyką łączności kryzysowej SP EmCom (SP Emergency Communications).
Procedura łączności kryzysowej IARU
Formularz komunikatu IARU w formacie PDF
W przypadku urządzeń dla krótkofalowców górują urządzenia profesjonalnych firm (np. Yaesu, Kenwood), ale także te stworzone własnoręcznie. W zakupie sprzętu, zrozumieniu jego działania i poznaniu zalet krótkofalarstwa, zainteresowanym na pewno pomogą członkowie Polskiego Związku Krótkofalowców. Zachęcam do odwiedzenia ich strony – http://pzk.org.pl/index.php. Więcej ciekawych informacji o krótkofalarstwie można znaleźć m.in. na stronie http://ostol.pl/co-to-jest-krotkofalarstwo/.
Walkie-talkie, PMR
Łączność na niewielkie odległości mogą nam zapewnić radia PMR (Private Mobile Radio, czyli przenośne urządzenie do zastosowań prywatnych/cywilnych). Ze względu na ograniczoną do 500 mW moc i zintegrowaną antenę, nie nadają się one do komunikacji na dziesiątki kilometrów – nie licząc wyjątków (np. w górach), zazwyczaj porozumiemy się w odległości do kilku kilometrów. Im bliżej miast, zabudowań, tym łączność będzie gorsza. Niemniej jednak, nawet najprostsze walkie-talkie pozwolą nam porozmawiać np. w lesie, czy podczas wycieczki rowerowej. Z uwagi na popularność tych urządzeń (służą one dzieciom do zabawy, mogą funkcjonować jako elektroniczna niania), możemy liczyć, że w sytuacji awaryjnej, porozumiemy się z innymi użytkownikami wokół nas.
Urządzenia PMR pracują w paśmie UHF 446 MHz, stąd często nazywane są PMR446. Pasmo to jest podzielone na 8 kanałów, na których można utrzymywać komunikację. Ponadto, na każdym kanale można korzystać z kilkudziesięciu podkanałów CTCSS. dzięki czemu mogą być stworzone podgrupy, z których każda pracuje używając innego kodu CTCSS z listy 38 dostępnych. Do tego część urządzeń obsługuje także układ DCS, blokujący odsłuch do momentu, gdy radio odbierze kod generowany przez inne współpracujące urządzenia. Dzięki temu możemy otrzymać ponad tysiąc kombinacji i ryzyko wtargnięcia w inną rozmowę spada.(2)
W ślad za informacją zamieszczaną na wielu forach i stronach, pragnę dodać, że poruszając się w górach, możemy liczyć na komunikację z innymi osobami poruszającymi się po szlakach. W tym celu należy wybrać kanał nr 3(446,03125 Mhz) w ton CTCSS 14 (107,2 Hz). Wspólny kanał pozwala na nawiązanie nowych relacji, ale przede wszystkim posłuży szerzeniu informacji o niebezpieczeństwach, pogodzie i akcjach ratowniczych.(3)
Istotną zaletą PMR, zakupionych u oficjalnych dystrybutorów w Polsce, jest brak konieczności posiadania jakichkolwiek pozwoleń na używanie tych urządzeń. Wśród popularnych marek odnajdziemy m.in. Motorolę, Inteka, Maxcoma, czy nieco droższego Kenwooda lub Yaesu. Dobrze jest podczas zakupu zwrócić uwagę na to, aby urządzenia mogły być zasilane zwykłymi bateriami popularnego typu.
Szereg informacji o radiach PMR odnaleźć można na forum PMR446.info – http://forum.pmr446.info/index.php.
Duobander, dualbander
W ofercie sprzedawców coraz częściej pojawiają się urządzenia przenośne, pokrywające jednocześnie pasmo amatorskie 2m i 70cm, a dodatkowo umożliwiające z korzystania z pasma PMR. Radia wielopasmowe odnajdziemy m.in. w ofertach Midlanda, Yaesu czy chińskim Baofeng. Zaletą jest oczywiście uniwersalność urządzenia, choć należy pamiętać o koniecznych zezwoleniach.
-
- Radio CB Midland Alan 199-A
-
- Radio CB Midland Alan 199-A
-
- Radio z latarką, z wbudowanym dynamo.
-
- Radio z latarką, z wbudowanym dynamo.
-
- Radio Telefunken Allegretto 2020
-
- Radio Telefunken Allegretto 2020
-
- Radio PMR Motorola TLKR T50
